همه چیز در مورد پوند انگلیس

در مقاله‌ی جدید قصد داریم هر آنچه که ممکن است نیاز داشته باشید در مورد پوند انگلیس بدانید را با شما در میان بگذاریم. از تاریخچه پوند گرفته تا اهمیت آن در جهان امروز، ارزش پوند، اسکناس‌های پوند و هر چیز کوچک و بزرگی در مورد این ارز رایج. بنابراین اگر شما نیز به انگلستان و پول رایج آن علاقه دارید، در این مقاله با ما همراه باشید.

عوامل زیادی را می توان برشمرد که موجب شده اند بخش بزرگی از مردم جهان دست ناپیدای انگلیس را پشت هر اتفاقی حس کنند. باید گفت اکثر این عوامل زاده‌ی تخیل و محصول تئوری های توطئه هستند. اما برخی از این عوامل واقعیت دارند. برای مثال بسیار مهم است که انگلیس به واسطه‌ی طولانی ترین دوره‌ی رشد اقتصادی در جهان نفوذ بالایی پیدا کرده است. یا سیاست های لیبرال دموکراتی که از این کشور آغاز شدند تنها سیاست هایی هستند که در برخورد با مشکلات شکست نخوردند و روز به روز بر غنای خود افزودند. یکی دیگر از عوامل مهمی که نفوذ انگلیس را تا ضمیر ناخودآگاه مردم کشورهای شکست خورده گسترش داده، پوند است. واحد پول بریتانیا یا همان پوند استرلینگ از مهم ترین ارزهای رایج جهان امروز است و نه تنها جایگاه مهمی در اقتصاد و مبادلات جهانی دارد، بلکه تاثیرات عمیقی بر فرهنگ جهان مدرن گذاشته است. در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر در مورد پوند انگلیس بخوانیم.

از لیبرا تا پوند

دیوید سینکلر در کتاب “پوند: یک زندگینامه” عقیده دارد که شناخت پوند به ما کمک می کند که بفهمیم چگونه انگلیس هراز  سال به صورت صعودی قدرتمند شد و بزرگ ترین امپراتوری تاریخ را ساخت. برای این شناخت باید سری به بابل باستان زد. جایی که برای اولین بار سال و روز به 12 قسمت تقسیم شد و برمبنای این تقسیم بندی دایره 360 درجه و اصول مثلثات در ریاضیات پدیدار گشت. سپس باید به روم رفت. جایی که بر اساس همان ریاضیات بابلی تقسیم بندی 12 بخشی برای وزن به وجود آمد به نام لیبرا.

نماد لیبرا امروز برای ما بدون آنکه علتش را بدانیم آشناست. این نماد امروزه به عنوان نماد پوند به کار می رود و در زبان انگلیسی به اختصار Ib نوشته می شود. لیبرا در ابتدا یک واحد وزن بود که ابتدا به 12 قسمت و سپس با تقسیم هر قسمت به 20 قسمت کوچک تر 240 قسمتی می شد. این تقسیم بندی ابتدا در امپراتوری روم مقدس برای پول رایج به کار رفت و سپس به انگلیس منتقل شد. در انگلیس هر پوند به جای 12 قسمت 20 قسمت شد که این قسمت ها شلینگ نام داشتند. هر شلینگ هم به 12 قسمت جدید تقسیم شد که پنی نام گرفت.

1 پوند= 20 شلینگ= 240 پنی

این اتفاق در قرن هشتم میلادی رخ داد اما در آن زمان خبری از پوند فیزیکی نبود. بلکه سکه های نقره پنی وجود داشت که جمع هر 12 عدد پنی را یک شلینگ و هر 240 پنی را یک پوند می دانستند. در واقع یک پوند به قدری ارزشمند بود که عملا سکه یا اسکناسی برای آن وجود نداشت. اما تورم، طی 7 قرن بعد ارزش پوند را به جایی رساند که امکان ضرب سکه ای که معادل یک پوند باشد به وجود آمد. بنابراین در قرن پانزدهم میلادی برای اولین بار سکه پوند ضرب شد و اندکی بعد اسکناس پوند را نیز طراحی کردند.

اگرچه طی این 7 قرن ارزش پوند کاهش یافت اما قدرت انگلیس روز به روز بیشتر شد و پوند انگلیس به سکه ای قابل معامله در بخش بزرگی از اروپا و جهان بدل گشت. طی پنج قرن بعدی انگلیس ابتدا اسپانیا و پرتغال را شکست داد و سپس به ابرقدرت جهانی در کنار فرانسه بدل شد. اما فرانسه هم با یک انقلاب خونین و سپس کودتای ناپلئونی بازی را به انگلیس باخت و عملا جهان نه زیر سیطره انگلیس که به زیر سیطره پوند انگلیس رفت. از اوایل قرن نوزدهم، پوند استرلینگ به یک ارز بین المللی تبدیل شد. مهم نبود کجای جهان باشید و رابطه‌ی کشوری که در آن به سر می برید با بریتانیای کبیر چگونه باشد، مهم این بود که تحت هر شرایطی پول مزین به نام و مهر پادشاهان و ملکه های انگلیس اعتبار و هواخواه داشت.

در طول تاریخ پوند فراز و فرود زیادی داشته است و قرار نیست تاریخ هیجان انگیزش بحث اصلی ما در این مقاله باشد. اما خوب است بدانید که این تاریخ عمدتا شامل فراز است و تا زمانی که رقیب قدرتمندی به نام دلار پا به میدان نگذاشته بود، پوند مهم ترین ارز رایج در جهان و اصلی ترین مبنای تجارت بین المللی به حساب می آمد. نکته‌ی جالب توجه این است که پوند، قدیمی ترین ارز جهان است که هنوز هم استفاده می شود و نه تنها هنوز مورد اقبال است، بلکه سهم مهمی نیز در تجارت جهانی دارد.

اهمیت پوند انگلیس چقدر است؟

همان طور که گفته شد در زمانی پوند انگلیس مهم ترین ارز در جهان به شمار می رفت. اما در قرن بیستم و پس از دو جنگ جهانی، انگلیس تا حد زیادی فرسوده شده و رقیب قدرتمندی به نام آمریکا پا به عرصه گذاشت. در این قرن دلار به یکباره جهش زیادی کرد و توانست به اولین ارز رایج در جهان بدل شود. پوند در این زمان به رتبه‌ی دوم آمد و تا حد زیادی تحت تاثیر دلار قرار گرفت. در ادامه‌ی قرن بیستم شاهد صعود خیره کننده‌ی ژاپن هم بودیم که نهایتا موفق شد پوند را پشت سر گذاشته و پس از دلار دوم شود. در انتهای قرن بیستم و با تشکیل اتحادیه اروپا و رایج شدن یورو، پوند به رتبه‌ی چهارم رفت. اما رشد دیگر کشورها از جایگاه پوند نکاسته و تنها کمی از بازار دلار را تصاحب کردند. دلار استرالیا و کانادا و یوان چین از جمله‌ی این ارزها هستند.

امروزه دلار آمریکا 44.1% از بازار جهانی را در اختیار دارد. یورو با 16.1% در رتبه‌ی دوم است و ین ژاپن با 8.4% رتبه‌ی سوم را دارد. پوند 6.4% از بازار جهانی را در اختیار داشته و چهارمین ارز رایج است. این در حالی است که از جهت ارزش گذاری، پوند انگلیس پس از ارز رایج امیرنشین های عربی ارزشمندترین پول جهان است و پس از دینار کویت، دینار بحرین، ریال عمان و دینار اردن در رتبه‌ی پنجم قرار دارد. یورو در این رتبه بندی هشتم بوده و دلار آمریکا نهم می باشد.

همه‌ی این ها به ما می گوید که شاید پوند منزلت قرن نوزدهم و بیستم خود را نداشته باشد اما همچنان جایگاه مهمی دارد. به خصوص که در همین دوران ارزهای مهم دیگری بوده اند که به کلی منسوخ شده اند اما پوند با پشتوانه‌ی اقتصاد انگلیس همچنان پابرجا است.

پشتوانه‌ی پوند انگلیس چیست؟

پیش از جنگ جهانی اول، پشتوانه‌ی هر ارزی را بر اساس دارایی کشور یا دولت مبدا ارزیابی می کردند. اما این معیار با پیچیده تر شدن اقتصاد کنار رفت و حالا دارایی هر دولت تنها بخشی از پشتوانه‌ی پول را تشکیل می دهد. به همین جهت است که الزاما کشوری مانند ایران که منابع و ثروت زیادی دارد، پول ارزشمندی ندارد، چرا که در تولید ثروت کلی و تولید ثروت به ازای هر فرد جایگاه نازلی در جهان دارد.

برای این که متوجه شویم پوند انگلیس چه پشتوانه هایی دارد از رایج ترین معیارهای اقتصادی باید استفاده کنیم. اولین معیار GDP سالانه است. انگلیس با 3.1 تریلیون دلار GDP در سال 2020 رتبه‌ی پنجم در جهان را به خود اختصاص داده است. در واقع این کشور با 67 میلیون جمعیت ثروتی بیش از هند با 1.5 میلیارد جمعیت تولید کرده است. این حجم از تولید ثروت، مردم انگلیس را به افرادی ثروتمند در جهان بدل کرده است و از این جهت با در نظر گرفتن شاه نشین های اروپایی و امیرنشین های عربی رتبه‌ی بیست و ششم را در جهان دارد. برای فهم اهمیت این نکته باید توجه کنید که چین به عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان پایین تر از متوسط جهانی و در رتبه‌ی هشتاد و یکم قرار دارد.

دیگر جنبه‌ی پشتوانه‌ی پوند، دارایی انگلیس است که به آن اشاره شد. دارایی کشور انگلیس بیش از 15 تریلیون دلار است و از این جهت هم در جایگاه پنجم جهان قرار داشته و 3.7 از دارایی کل جهان را در اختیار دارد. آمریکا با 126 تریلیون دلار اول بوده و ایران با 1.29 تریلیون در جایگاه سی‌ام قرار دارد.

همان طور که مشاهده می کنید پوند پشتوانه های اقتصادی قوی ای دارد. اما پشتوانه های یک ارز در جهان امروز فقط اقتصادی نیستند. جایگاه سیاسی و فرهنگی بریتانیا در جهان هم پشتوانه های دیگر پوند محسوب می شوند.

 

مقایسه‌ی ارزش پوند و ارزهای رایج دیگر در سال های اخیر

این مقایسه الزاما باید ابتدا بین پوند و دلار باشد. در یک مقیاس پنج ساله هر پوند انگلیس از 1.24 دلار به 1.31 دلار رسیده است. در واقع طی پنج  سال گذشته ارزش پوند با شیبی ملایم نسبت به دلار افزایش یافته است. هر چند در مقیاس یک ساله این ارزش با شیبی نسبتا تندتر کاهش یافته و از 1.38 به 1.31 رسیده است.

اما مقایسه‌ی پوند و یورو در پنج سال، تقریبا تغییر خاصی را نشان نمی دهد. طی پنج سال گذشته ارزش پوند از 1.18 یورو به 1.17 یورو رسیده که تغییر ناچیزی می باشد. همین تغییر ناچیز در یک سال گذشته به صفر رسیده و تقریبا ارزش پوند انگلیس نسبت به یورو ثابت مانده است.

اما رقیب دیگر پوند در سال های اخیر نسبتا کاهش ارزش را تجربه کرده است. در پنج سال گذشته هر پوند از 137 ین به 159 ین رسیده است. این شیب در یک سال گذشته هم تقریبا با همان سرعت قبلی ادامه داشته است.

اما به سراغ ریال ایران که بیاییم تغییرات اندک به ناگاه بزرگ می شوند. پوند در پنج سال گذشته از 47700 ریال ایران شروع کرده و هم اکنون به 353600  ریال ایران رسیده است. این روند در یک سال گذشته کندتر شده اما همچنان مجموعا صعودی است. البته با توجه به نسبت قیمت پوند و دیگر ارزها باید گفت که ارزش پوند مجموعا زیاد نشده و این افزایش قیمت در ایران ناشی از کاهش پول ملی ایران است.